Awareness is Profound Interest
જાગ્રુતિ (સભાનતા) અતયંત જરૂરી છે જે. ક્રિષ્નમૂર્તિ
જે વ્યક્તિ પોતાની જાતને સુધારવા માગતો હોય તે ક્યારે પણ સભાન હોતો નથી, કારણ કે સુધારણા એટલે કોઇ વસ્તુનો અસ્વીકાર અને પરિણામની અપેક્ષા. જ્યારે જાગ્રુતિમાં કોઇપણ પ્રકારનાં પૂર્વગ્રહ વગરનુ નિરિક્ષણ કે સ્વીક્રુતિ વગરનું નિરિક્ષણ. જાગ્રુતિની શરૂઆત બહારથી થાય છે, કોઇપણ વિષયનાં કે કુદરત સાથે નાં સંપર્કમાં આવતી વખતે. સૌ પ્રથમ વસ્તુઓ પ્રત્યેની જાગ્રુતિ, વિષય પ્રત્યેની જાગ્રુતિ, કુદરત પ્રત્યે કે માનવીય સંબંધો પ્રતિ લાગણીશીલ બનવુ જોઇએ, ત્યાર પછીજ વિચારો પ્રત્યે જાગ્રુતિ આવે છે. વસ્તુઓ પ્રત્યે, કુદરત પ્રત્યે, લોકો પ્રત્યે વિચારો વિશે લાગણીશીલ હોવાની જાગ્રુતિ તે કોઇ ભિન્ન પ્રક્રિયા નથી – પરંતુ તે એક સંયુક્ત (એકાતમક) કાર્ય છે.
આપણી અંદર ઉદ્ભવતા સતત વિચારોનું, વસ્તુઓનું, લાગણીઓ કે કાર્યનું સતત ધ્યાનપૂર્વક નિરિક્ષણ હોવું જોઇએ. જાગ્રુતિમાં કોઇ વસ્તુનો વિરોધ કે કોઇ વસ્તુ નો સંગ્રહ કરવાનો નથી. કોઇ વસ્તુને તમે તિરસ્કુત ત્યારેજ કરો કે જ્યારે તમારી પાસે કોઇ વિશેષ ધારણા હોય અર્થાત કોઇ વિચારો ને સંગુહિત કરવા એટલે કે એના દ્વારા ‘I’ (હું) આપણી જાતને સુઘારવી. જાગ્રુતિ એટલે પોતાની દરેક પ્રવ્રુત્તિ, લોકોના સંબંધો, વિચારો કે વસ્તુઓ ને સારી રીતે સમજવુ.
આ જાગ્રુતિ પળેપળે હોવી જોઇએ, આથી એનો અભ્યાસ શક્ય નથી. કોઇ પણ વસ્તુનો જ્યારે તમે અભ્યાસ કરો છો ત્યારે તે ટેવ(આદત) બની જાય છે, જ્યારે જાગ્રુતિ હોવી એટલે આદત નહીં. જે મનને આદત પડી ગઇ હોય તે જાગ્રુત નથી હોતું. પંણ પોતાના જાણીતા કુંડાળામાં ફર્યા કરે છે જે સચેત નથી હોતું, જળ બની જાય છે. જ્યારે જાગ્રુતિમાં મન હમેશા લવચિક (flexible) અને સજગ હોય છે.
આ વસ્તુ અઘરી નથી. તમને કોઇ વસ્તુમાં રસ (અભિરૂચી) હોય, જ્યારે તમારા બાળકને , પત્નીને, છોડવા, વ્રુક્ષ, કે પક્ષિઓને જોતા હો ત્યારે તેમાં કોઇપણ જાતની તિરસ્કાર કે ઓળખની વ્રુત્તિ હોતી નથી. તેથી એ નિરિક્ષણ સાથે તમે તદ્રૂપ બની જાવ છો. જોનાર વ્યક્તિ અને વસ્તુ બન્ને એકરૂપ બની જાય છે. આ ક્યારે બની કે જ્યારે તમે કોઇ વસ્તુને તમો અંદરથી અને ખૂબ ચાહતાં હો ત્યારે.
Reading above is excerpted from 'Choiceless Awareness 1', where Jiddu Krishnamurti answers the question, "What is the difference between introspection and awareness?"
SEED QUESTIONS FOR REFLECTION: How do you relate to notion that wanting improvement precludes awareness? Can you share a story of experiencing communion between the observer and the observed? How do you reconcile the practice of self-improvement with this author's criticism of it?
Add Your Reflection
13 Past Reflections
On Feb 18, 2019 hs wrote :
Post Your Reply
On Sep 24, 2015 madhukar wrote :
I could appreciate the article only when I read the context - "What is the difference between introspection and awareness?"
I saw few comments and am not sure if responding to them is acceptable or not. So just want to give an example. If you see a child crying, you could have 3 different feelings (i) if it is your child (or generally if you know the child) then sadness or worry (ii) if you don't know or are occupied otherwise, then indifference (iii) if there is a history behind or for some other reason there might be irritation.
Your feelings influence the way you see that child crying. However, there is a 4th way to look at the same incident - you experiencing the pain which forces tears to flow even though you are not crying at that moment. You are still experiencing feelings but this time there is communion between observer (you) and observed (child), which was missing in all the 3 cases above.
Post Your Reply
On Sep 24, 2015 MEHERYAR BHAGWAGAR wrote :
DO not think about what can happen in a month. Do not think what can happen in a year. Just focus on the 24 hrs in front of you and do what you can to get closer to where you want to be.
1 reply: Rajat | Post Your Reply
On Sep 22, 2015 Lennox wrote :
I'm in awe of the simplicity of this teaching. To improve oneself is to let the preconditioned mind be the judge of the quality of an experience or outcome. A state of living dominated by memory and anticipation. The present is merely a means to an end , a receipt for more suffering!
When I am fully present I become one with the experience. No separation between self and the experience!
Post Your Reply
On Sep 22, 2015 Sidney DeKoven wrote :
I love the last part that being deeply interested in something you are in communion with it. And that this is not difficult. How wonderful to hear that. I have always had difficulty understanding what K. means when he says the observer is the observed. But here he says that in deep interest the observer and the observed are in complete communion and that gives me an understanding I did not have before.
Post Your Reply
On Sep 21, 2015 satyagrahi wrote :
Post Your Reply
On Sep 21, 2015 JM wrote :
I respectfully disagree with the author. Yes, I believe that a degree of awareness is required for one to pursue self improvement. However, instead of 'condemnation', I choose the word 'curiosity'. In my youth, my explorations were oft times motivated from a state of lack. Lack of money, lack of food, lack of female companionship and lack of purpose are but a few of my motivations. But as I matured, I realized that part of the human experience is feeling. To practice observation without emotions diminishes the Self. While allowing emotions to govern our decisions is potentially dangerous, so too is act of denying them.
Post Your Reply
On Sep 21, 2015 xiaoshan wrote :
"You condemn only when you have a standard, which means there is accumulation and therefore improvement of the self". You condemn only when you refuse to accept, in this case, refuse to accept the state where you are at the moment. How much have I been improved after so many years of striving for self-improvement? Have I ever got rid of that constant agitation, fear, insecurity, ready to re-act, ready to please...? comparing to that fearless younger self whom I once was, I am not sure what the years of self-improvement has been serving me... lol
Post Your Reply
On Sep 19, 2015 david doane wrote :
Post Your Reply